نقش سلامت سازمانی در پیشرفت تحصیلی در درس شیمی با میانجی گری احساس کارآمدی، خشنودی شغلی و رفتار شهروندی سازمانی معلمان مدارس متوسطه

هدف کلی پژوهش حاضر بررسی نقش سلامت سازمانی مدرسه در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، با میانجی گری برخی از متغیرهای فردی مربوط به معلمان (احساس کارآمدی، خشنودی شغلی، رفتار شهروندی سازمانی معلم) بوده است. برای رسیدن به این هدف، با توجه به یافته های پژوهش های گذشته الگویی مفروض پیشنهاد شد (الگوی 1-1). این الگو مرکب از یک متغیر نهفته برون زا (سلامت سازمانی مدرسه) و سه متغیر درون زای میانجی گر (احساس کارآمدی، خشنودی شغلی، رفتار شهروندی سازمانی معلم) و یک متغیر درون زای نهایی (پیشرفت تحصیلی) می باشد. این پژوهش درصدد آن بوده است که تعیین کند آیا داده های گردآوری شده از اثرات مستقیم و غیرمستقیم میان متغیرها، از الگوی مفروض حمایت لازم را به عمل می آورند یا خیر؟ به سخن دیگر، آیا با توجه به داده های گرد آوری شده، مسیرهای مستقیم یا غیرمستقیم علّی موجود در ساختار الگوی پیشنهادی، معنادار هستند یا نه؟ در این پژوهش، از طرح پژوهش همبستگی استفاده شده است و چون هدف پژوهش شناخت الگوی ممکن علّت و معلولی میان متغیرها است، بنابراین از بین انواع روش های آماری، از روش تحلیل مسیر استفاده شده است. این روش آماری از جمله روش هایی است که از طریق آن می توان به تبیین روابط علّی میان متغیرها پرداخت. برای این منظور، داده های لازم از دبیرستان های استان لرستان، با استفاده از سه پرسش نامه که به وسیله 184 دبیر شیمی پایه سوم، و یک پرسش نامه که به وسیله 184 مدیر تکمیل شد، گردآوری گردید. همچنین برای گردآوری میانگین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیران مورد مطالعه در درس شیمی در امتحانات نهایی سال تحصیلی 89-88، از اسناد و مدارک موجود در این دبیرستان ها استفاده شد. پرسش نامه های مورد استفاده در این پژوهش به وسیله ی صاحب نظران معتبری ساخته شده و از پایایی و روایی خوبی برخوردار بودند، با وجود این، در این پژوهش نیز پس از گردآوری داده ها، پایایی پرسش نامه ها با استفاده از روش آلفای کرونباخ محاسبه شد، و مناسب و مطلوب بودن شان برای استفاده در پژوهش مسجّل گردید. پس از محاسبه پایایی، برای تعیین روایی سازه ی پرسش نامه ها، تحلیل عاملی تأییدی (با استفاده از نرم افزار لیزرل)، انجام شد. در نتیجه، قدرت و معناداری متغیرهای مشاهده شده در اندازه گیری متغیرهای نهفته برون زا و درون زا، و برازش مناسب الگوی اندازه گیری آن ها با داده های گردآوری شده، تأیید شد. با توجه به این تحلیل ها مشخص شد که این پرسش نامه ها، روایی لازم را دارا بوده اند. برای بررسی روابط علّی میان متغیرهای پژوهش، روش تحلیل مسیر با نرم افزار لیزرل مورد استفاده قرار گرفت. در این راستا جدول توصیف آماری متغیرهای نهفته، شامل میانگین و انحراف معیار، به تفکیک، در جداول 1-4 تا 3- 4 ارایه گردید. همچنین ماتریس همبستگی متغیرها، که مبنای تجزیه و تحلیل الگوهای علّی است، همراه با ضرایب همبستگی و سطح معناداری آنها در جدول 4-4 گزارش شد. در این جدول مشخص گردید، میان همه ی متغیرهای پژوهش در سطح 01/0 همبستگی وجود دارد. در بخش دیگر به منظور بررسی فرضیه ها، اثرات مستقیم و غیرمستقیم متغیرها محاسبه، و نتایج در جداول: 5-4، 6-4، 7-4، 8-4 و 9-4 گزارش شد. ضرایب پارامترهای استاندارد ?و مقادیر t مندرج در این جداول نشان داد، همه ی اثرات مستقیم و غیرمستقیم متغیرها در سطح p<0/05 معنادار است و صرفاً اثر مستقیم سلامت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی، معنادار نبوده است. به همین دلیل لازم بود با حذف این مسیر، یک بار دیگر الگو برازش داده شود. بنابراین، پس از آن که یک مسیر غیر معنادار از الگوی برازش شده ( 1-4) حذف گردید، الگوی مفروض نهایی (الگوی 2-4) که از اثر یک متغیر نهفته برون زا (سلامت سازمانی) بر یک متغیر نهفته درون زا (پیشرفت تحصیلی) با میانجی گری متغیرهای نهفته درون زای دیگر (احساس کارآمدی، خشنودی شغلی و رفتار شهروندی سازمانی معلم)به دستآمده است، ارایه شد. سرانجام پس از بررسی یکایک مسیرها، مشخص شد که تمام مسیرهای الگوی مفروض نهایی، (2-4) معنادار هستند. همچنین این الگو، با استفاده از شاخص های: 2x، sig، df، df /2x، rmsea،gfi ، agfi و cfi مورد بررسی و آزمون نیکویی برازش قرار گرفت، نتایج این آزمون نیز نشان می دهند که الگوی مفروض، با داده ها برازشی مناسب دارد.